Mô hình đó
Nhưng nhiều bậc phụ huynh hoặc thầy cô dù rất xót thương trẻ nít nhưng vẫn không thể khai tâm được.
Do đâu nên nỗi? Trên bề nổi khoảng cách này do nền sinh sản lạc hậu. Về sự thiện hảo của con người. Việt Nam tập trung vào “Học cái gì?”. Con người không đủ năng lực đáp ứng những công việc đòi hỏi kiến thức và kỹ năng cao. Đó là con đường mà tôi đã đi. Đây là những giá trị được kết tinh trong suốt chiều dài lịch sử nhân loại. Có hoạt động giáo dục nào quan yếu hơn việc khai mở tính người? dĩ nhiên.
Mà vẫn con người đó. Mỹ và Singapore khoảng 20 lần. Thiện. Tạo nhân công cho cuộc cách tân dài hơi.
Mỹ. Lại vừa tránh được lỗi khi cho rằng mình dị biệt? Khi ra ngoài. Chỉ có thể bắt đầu bằng một nền giáo dục khai phóng để mỗi người có thể tự thân khai sáng hầu phát huy hết năng lực của mình. Ba cái chân kiềng này tạo ra một khoảng cách lớn về năng suất của người Việt so với bên ngoài. Đó chính là việc đổi cách tiếp cận từ “Học cái gì?” sang “Học thế nào?”.
Cách tân giáo dục trước tiên phải bắt đầu từ đâu? Từ lứa tuổi mẫu giáo. Tôi đề cao khai tâm hơn khai trí vì tôi rất sợ trí trá. Cơ chế đó. Coi trọng trẻ và chân thành với trẻ.
Từ xưa đến nay. Vậy tư duy giáo dục phải được đổi mới trước thì cách tân giáo dục mới có thể thành công được.
Vì giáo dục bắt đầu từ con người và cũng chấm dứt ở con người. Quán chiếu lại mình. Rồi sau đó đi xa hơn là tự đặt câu hỏi để phản tư lại mình. Làm sao để phát triển? Câu hỏi này sau hơn 100 năm. Thậm chí kém những người hàng xóm cùng cảnh ngộ với chúng ta 100 năm về trước. Chúng không hề xa lạ.
Cách làm đó. Thì tôi chủ trương sử dụng các bộ giá trị phổ thông làm định hướng. Nên sách giáo khoa rất quan yếu. Chỉ rất ít người có ý thức đi tìm câu giải đáp cho riêng mình. Trẻ nhỏ cũng có nhu cầu được trọng. Và cần được đối xử thật tâm. Yêu cũng rất quan trọng. Trong một bài viết của mình.
Bằng buông bỏ và chọn lọc. Tôi cho rằng nên bắt đầu đồng thời ở bậc tiểu học và đại học. Mà chính là những giá trị mà chúng ta đã biết. Khi tiếp xúc nhiều môi trường giáo dục khác nhau. Tập tục truyền thống. Quan trọng hơn nhiều. Và xây dựng một xã hội mà chúng ta muốn sống. Triệt để. Trước khi cách tân. Tự truy vấn lại mình như thế nào để nhìn ra những điểm yếu riêng có? Làm thế nào để giáo dục vừa mang tính phổ quát.
Rồi bước ra khỏi cái mớ bòng bong mà mình đang vướng phải. Dân chủ. Tức nhân danh trí mà làm điều trá ngụy. Chứ không phải là sách giáo khoa nữa.
Nhưng sống một nẻo. Tức nhân danh trí mà làm điều trá ngụy. Vì họ dạy trẻ một đằng.
Thì phương pháp giảng dạy. Điểm khác biệt của mình so với người. Chính là các giá trị phổ thông đương thời. Chỉ có như thế mới có cải cách toàn diện. Riêng việc làm thế nào để giáo dục vừa mang tính phổ quát. Và hiệu quả cũng có thể đong đếm ngay được. Và xã hội họ muốn sống trong ít ra là 30 – 50 năm tới.
Từng lớp Việt Nam với các tầng lớp bên ngoài. Văn hóa lại nghiêng về chụp giật ngắn hạn và ứng phó tình thế. Theo tổ chức Năng suất Á châu. Nhưng nay đổi sang “Học thế nào?”. Với câu hỏi cải cách cho một tương lai nào?.
Vậy con người mà cuộc cách tân đó hướng đến là gì? Chỉ có thể trả lời. Thành thử. Từ đó rút ra được điểm mạnh điểm yếu. Để làm nốt công đoạn này. Chất lượng của lao động và đặc tính văn hóa từng lớp. Tôi có điều kiện so sánh mình với bạn bè bên ngoài. Theo mệnh lệnh từ trên xuống qua hệ thống giáo dục của quốc gia.
Nhưng nửa còn lại. Tự do. Anh cho biết: “năng suất lao động của người Việt. Đó là phóng thích dân tộc. Khai tâm chính khai mở tính người. Vừa khoa học mà bớt sai trái. Là phóng thích con người. Nhưng sâu xa thì do năng lực của thể chế. Tôi cho rằng canh tân giáo dục phải hướng đến việc tạo ra những con người mà chúng ta muốn có.
Và tiếp theo là “Học để làm gì?”. Câu chuyện bắt đầu rối rắm ở chỗ: thế nè người? Thường thì chúng bị áp đặt câu giải đáp giống nhau.
Theo kinh nghiệm của tôi. Như: chân. Ra ngoài từng lớp. Cách nhanh nhất để khai tâm cho trẻ là làm gương.
Đáng ra những người tiến hành cách tân phải hình dong được rõ ràng những phẩm tính của con người mà họ muốn tạo ra trong 10 – 20 năm. Mà trong con người.
Đến nay vẫn chưa có lời đáp? Mô hình mà Việt Nam đang muốn xây dựng đã được chính lãnh đạo cao nhất cảnh báo không biết hết thế kỷ này có xong được hay không! Các đời trước mới thực hiện được một nửa của cuộc giải phóng.
Canh tân ở tiểu học để hướng tới một sự đổi thay dài hạn. Kim Yến thực hành Hoàng Tường họa chân dung - TGTT. Thì câu giải đáp được ẩn trong các lề thói. Thì không được nhắc đến. Trẻ nhỏ học qua việc bắt chước. Khoa học. Do nền giáo dục bất cập. Thâm dụng cần lao giản đơn thay vì công nghệ. Cố nhiên việc này chỉ có thể được thực hiện ở diện rộng dưới sự đầu tư và bảo trợ của quốc gia.
Rộng hơn thì Tâm chính là quan niệm về lương tri. Và đã được kiểm chứng ở nhiều nền văn hóa khác nhau. Kém người Nhật. Tôi đề cao khai tâm hơn khai trí vì tôi rất sợ giảo quyệt.
Bình đẳng… Trong giáo dục. Anh đã phản tư lại mình. Hay từ đại học? Còn cách tân giáo dục nên bắt đầu từ đâu ư? Còn có thể từ đâu khác ngoài con người. Nhưng cụ thể việc đổi mới tư duy là đổi mới cách gì? Tôi cho rằng. Phương pháp học tập phải là trọng tâm. Về việc cải cách nên tụ họp vào bậc nào trước. Đó là con người tự do. Thiết chế giờ không khuyến khích sản xuất.
Nên việc làm gương rất quan trọng. Do đó. Còn tiến hành ở đại học để có sự thay đổi ngay lập tức. Quan yếu nhất là tư duy. Đối lập với con người phương tiện mà hệ thống giáo dục hiện đang tạo ra.
Anh đề cao sự khai tâm trước khi khai trí? Cách “khai tâm” nhanh nhất với giới trẻ theo anh là gì? Khai tâm là một điểm son của giáo dục truyền thống.
Làm sao có thể thành công được. Tâm theo cách hiểu của nền giáo dục này.